Azərbaycan və Almaniya arasındakı münasibətlər strateji əməkdaşlıq çərçivəsində inkişaf edir və hər iki ölkə müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq əlaqələrini gücləndirməkdə maraqlıdır. Tarixi əlaqələrə və müasir dövrdə inkişaf edən diplomatik münasibətlərə nəzər yetirmək bu əməkdaşlığın əhəmiyyətini anlamağa kömək edir.
Azərbaycan-Almaniya əlaqələrinin tarixi XIX əsrə qədər gedib çıxır. 1817-1818-ci illərdə alman mühacirlər Azərbaycana köç edərək, Şəmkir, Gəncə, Göygöl (keçmiş Helenendorf) və digər bölgələrdə məskunlaşmışlar. Onlar ölkənin sosial-iqtisadi həyatında mühüm rol oynamış, sənaye və kənd təsərrüfatının inkişafına töhfə vermişlər.
XX əsrdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Almaniya ilə diplomatik münasibətlərin qurulmasına cəhdlər olmuşdur. Lakin Sovet İttifaqının tərkibində olan Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra 1992-ci ildə Almaniya Federativ Respublikası ilə rəsmi diplomatik münasibətlər qurulmuşdur.
Azərbaycan və Almaniya arasında siyasi əməkdaşlıq yüksək səviyyədə davam edir. Almaniya Azərbaycanın Avropa İttifaqı ilə münasibətlərinin inkişafına dəstək verir. İki ölkə arasında hökumətlərarası görüşlər, səfirliklərarası əməkdaşlıq və parlamentlərarası dialoq mövcuddur.
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və Qarabağ münaqişəsi məsələsində Almaniya bəzən neytral mövqe nümayiş etdirsə də, Avropa İttifaqının ümumi siyasət çərçivəsində Azərbaycanın beynəlxalq hüquq normalarına uyğun haqlı mövqeyini tanıyır.
Almaniya Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşlarından biridir. Alman şirkətləri Azərbaycanda infrastruktur, nəqliyyat, energetika, kənd təsərrüfatı və sənaye sahələrində fəal iştirak edirlər. Almaniya həmçinin Azərbaycan üçün mühüm texnologiya və avadanlıq tədarükçüsüdür.
Almaniyanın iri şirkətləri, məsələn, “Siemens”, “Bosch”, “Daimler” və digərləri Azərbaycanda müxtəlif layihələrdə iştirak edirlər. İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi ildən-ilə artır və Azərbaycan Almaniyaya neft və qaz ixrac edir.
Təhsil sahəsində Azərbaycan və Almaniya arasında sıx əməkdaşlıq mövcuddur. Almaniyada minlərlə azərbaycanlı tələbə təhsil alır və müxtəlif təqaüd proqramlarından yararlanır. Alman Akademik Mübadilə Xidməti (DAAD) və digər təşkilatlar Azərbaycan tələbələri üçün müxtəlif təhsil imkanları yaradır.
Azərbaycanın müxtəlif universitetləri və elmi müəssisələri Almaniyanın aparıcı ali təhsil ocaqları ilə əməkdaşlıq edir. Bundan əlavə, Goethe İnstitutu və digər mədəniyyət mərkəzləri Almaniya ilə Azərbaycan arasında mədəni əlaqələrin inkişafına töhfə verir.
Azərbaycan və Almaniya enerji sahəsində mühüm tərəfdaşdırlar. Almaniya Azərbaycanın “Cənub Qaz Dəhlizi” layihəsinə maraq göstərir və bu çərçivədə enerji təhlükəsizliyi məsələlərində əməkdaşlıq edir. Bundan əlavə, nəqliyyat sahəsində də əməkdaşlıq diqqət çəkir. Azərbaycan “Şərq-Qərb” nəqliyyat dəhlizinin bir hissəsi kimi Almaniya ilə ticarət əlaqələrinin daha da genişlənməsində maraqlıdır. Azərbaycan Xəzər dənizi üzərindən Almaniya üçün alternativ nəqliyyat yolları təklif edə bilər. 2025-ci ilin mart ayının sonunda Almaniya Federativ Respublikasının Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayer Azərbaycana rəsmi səfər edib. Bu səfər iki ölkə arasında diplomatik münasibətlərin möhkəmləndirilməsi və müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığın inkişafı baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bakıda Prezident İlham Əliyev ilə görüşən Almaniya Prezidenti, iki ölkə arasında siyasi, iqtisadi və mədəni əlaqələrin inkişaf perspektivlərini müzakirə edib. Görüş zamanı enerji sahəsində əməkdaşlıq, ticarət dövriyyəsinin artırılması və Avropa İttifaqı çərçivəsində münasibətlərin dərinləşdirilməsi mövzularına toxunulub. Frank-Valter Ştaynmayer Bakının UNESCO-nun Dünya İrsi Siyahısına daxil edilmiş tarixi İçərişəhərini ziyarət edib və burada Azərbaycan tarixi və mədəniyyəti ilə yaxından tanış olub. Səfər çərçivəsində o, həmçinin xristian, müsəlman və yəhudi dini liderləri ilə görüş keçirərək dinlərarası dialoq və tolerantlıq məsələlərinə dair fikir mübadiləsi aparıb. Azərbaycan və Almaniya arasındakı münasibətlər daha da genişlənməkdədir. Yaşıl enerji, rəqəmsal iqtisadiyyat və yüksək texnologiyalar sahəsində əməkdaşlıq perspektivləri yüksəkdir. Hər iki ölkə qarşılıqlı maraqlara əsaslanan yeni layihələr üzərində işləyir. Azərbaycan-Almaniya münasibətləri qarşılıqlı hörmət və faydalı əməkdaşlıq prinsiplərinə əsaslanaraq inkişaf edir və bu əlaqələrin daha da dərinləşməsi gözlənilir.
İslam Bafadarov,
YAP-ın gənc fəalı
