Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra çoxşaxəli, balanslaşdırılmış və milli maraqlara əsaslanan xarici siyasət xətti formalaşdırmışdır. Bu siyasətin təməlində dövlət suverenliyinin qorunması, regional təhlükəsizliyin təmin edilməsi, iqtisadi inkişafın dəstəklənməsi və beynəlxalq aləmdə etibarlı tərəfdaş imicinin möhkəmləndirilməsi dayanır. Ötən müddət ərzində Azərbaycan öz xarici siyasət prioritetlərini dəqiq müəyyənləşdirmiş və onları ardıcıl şəkildə həyata keçirməkdədir.Xarici siyasətin birinci və ən mühüm prioriteti ölkənin ərazi bütövlüyünün və suverenliyinin qorunmasıdır.
30 ilə yaxın davam edən Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi, eləcə də işğal faktı Azərbaycan diplomatiyasının əsas istiqamətlərindən biri olmuşdur. 2020-ci ildə əldə olunan tarixi Zəfər, Azərbaycanın beynəlxalq hüquqa uyğun olaraq öz torpaqlarını azad etməsi, ölkənin regional mövqeyini gücləndirmiş və yeni dövrün xarici siyasət məqsədlərini formalaşdırmışdır. Post-münaqişə dövründə əsas hədəflər sülh müqaviləsinin imzalanması, regionda kommunikasiyaların açılması və uzunmüddətli sabitliyin təmin edilməsidir.Azərbaycan xarici siyasətinin digər mühüm istiqaməti balanslaşdırılmış və çoxvektorlu diplomatiyanın yürüdülməsidir.
Azərbaycan həm Qərb, həm də Şərq dövlətləri ilə qarşılıqlı hörmət və faydalı əməkdaşlıq əsasında münasibətlər saxlayır. Bu yanaşma ölkəyə qlobal güclər arasında balansı qorumağa və beynəlxalq proseslərdə müstəqil mövqe sərgiləməyə imkan verir. Azərbaycan NATO ilə tərəfdaşlıq əlaqələrini inkişaf etdirir, Avropa İttifaqı ilə strateji əməkdaşlıq qurur, eyni zamanda Rusiya, Türkiyə, Çin və digər region dövlətləri ilə sıx siyasi və iqtisadi münasibətlər saxlayır. Bu çoxtərəfli siyasət ölkənin geosiyasi əhəmiyyətini artıran başlıca amillərdən biridir.Xarici siyasətin mühüm prioritetlərindən biri də enerji diplomatiyasıdır. Azərbaycan Xəzər regionunun enerji resurslarını dünya bazarlarına çıxaran aparıcı dövlətdir.
Bakı–Tbilisi–Ceyhan neft kəməri, TANAP və TAP qaz boru xətləri ölkənin enerji təhlükəsizliyi sahəsində strateji rolunu gücləndirmişdir. Enerji layihələri yalnız iqtisadi dividendlər gətirməklə kifayətlənmir, həm də Azərbaycanın beynəlxalq arenada nüfuzunu artırır, onu etibarlı tərəfdaş kimi təqdim edir. Hazırda Azərbaycan yaşıl enerji layihələrinə də xüsusi önəm verir və bu istiqamətdə regional enerji mərkəzinə çevrilməyi hədəfləyir.Azərbaycanın xarici siyasət prioritetləri sırasında humanitar diplomatiya və beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq da mühüm yer tutur.
Azərbaycan BMT, ATƏT, Qoşulmama Hərəkatı, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və digər qurumlarda fəal iştirak edir, qlobal sülh və əməkdaşlıq təşəbbüslərinə töhfə verir. Azərbaycanın 2019–2023-cü illərdə Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi ölkənin beynəlxalq nüfuzunu daha da artırmışdır.Nəhayət, Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas məqsədlərindən biri iqtisadi diplomatiyanın gücləndirilməsi, yeni investisiya tərəfdaşlıqları qurmaq və ölkənin qlobal iqtisadi inteqrasiyasını genişləndirməkdir.
Bu istiqamətdə nəqliyyat-logistika layihələri — Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolu, həmçinin Orta Dəhliz — Azərbaycanın beynəlxalq tranzit mərkəzinə çevrilməsinə xidmət edir.Beləliklə, Azərbaycan öz xarici siyasət prioritetlərini çoxdan müəyyən etmiş və bu istiqamətlərdə ardıcıl, praqmatik və milli maraqlara əsaslanan fəaliyyətini davam etdirir. Bu siyasət ölkənin regional və qlobal miqyasda nüfuzunu gücləndirməyə xidmət edir.
Günel Nəsibova,
Yeni Azərbaycan Partiyası,məsləhətçi
